Sızma (Rafine) ve Natürel (Soğuk Sıkım) Zeytinyağı Arasındaki Fark Nedir ve Zeytinyağı Fiyatları Ne Kadardır?

Zeytinyağı, zeytin ağaçlarından elde edilen ve belli işlemlerden geçtikten sonra yeşilimsi ve sarımtırak rengini alan sıvı bir yağdır. Genelde marketlerde Ayçiçek, Mısır özü ve Zeytinyağı satılmaktadır. Bu yağların arasında en sağlıklısı ve fiyat olarak en pahalısı Zeytinyağı'dır. Özellikle Akdeniz ve Ege civarında çokça tüketilen, buranın kültürü olan bir yağdır. Sadece salatalarda değil kızartma ve yemeklerde hatta her daim zeytinyağı kullanmanızı tavsiye ederim. Margarin, katı yağlar, ayçiçek yağı mümkün oldukça sağlığınız için tüketmeyiniz. Hatta Akdeniz kültüründe sabahları bir kapak zeytinyağı içilir sağlık için. Zeytinyağı bitkisel bir yağ olup yapısında büyük oranda gliserin etrafında bağlanmış yağ asitlerinden bulunmaktadır. Ülkemizde Balıkesir ve Çanakkale civarında zeytinlik bölgeler çok olduğu için burada birçok büyük ve yerel fabrikalar tarafından zeytinyağı üretimi yapılmaktadır.

Zeytinyağı üretim sürecine bağlı olarak Natürel (Soğuk Sıkım), Sızma (Rafine) ve Riviera olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Bu süreçlerde üretimi en mükemmel olan ve kilo fiyatına da yansıyan işlem türü soğuk sıkım olanıdır. Natürel (Soğuk Sıkım) zeytinyağı demek; Zeytin sıkımı esnasından suyun sıcaklığı 27 derecenin altında ise bu işlem soğuk sıkımdır. Düşük sıcaklıkta üretilen soğuk sıkım zeytinyağının besin değeri sıcak sıkıma göre daha yüksektir. Soğuk su kullanıldığı için zeytinin yağı daha az çıkar, bu sebeple üretimde daha çok zeytin kullanılır. Tabii bu da kilo maliyetine yansır. Natürel üretime de herhangi bir kimyasal işlem uygulanmaz. Natürel zeytinyağının asit oranı oldukça düşük olup yaklaşık %0,8 civarında bulunmaktadır. Genelde Balıkesir civarında satılan birinci kalite zeytinyağı erken hasat ve soğuk sıkım olarak üretilir ve satılır. Ben bu sene içerisinde kilosunu 50 TL'den ve 5 litrelik tenekesini 250 TL'den 8 adet teneke almıştım. Genelde teneke içerisinde en fazla iki yıl durmaktadır fakat siz bir yıllık alım yapın ve tüketmeye çalışınız.

Genelde Eylül ayı gibi hasat başlar ve bu ayların sonlarına doğru eğer o bölgede iseniz kesinlikle almanızı tavsiye ederim. Bir yıllık yağ ihtiyacınızı alabilirsiniz, tenekelerde duran bir yıllık yağda bir bozulma asla olmaz. Bölgede önemli fabrikası bulunan Tariş eğer fiyat açıklaması yaparsa alacağınız yağın kilosu duruma göre artabilir. Bunu size bölge halkı da söyler bu yüzden Eylül gibi erken hasat ve soğuk sıkım zeytinyağınızı yıllık tüketiminize göre erken almanızı tavsiye ederim. Market raflarında da natürel olarak satılan zeytinyağıları zaten en pahalısı ve kalitelisidir. Piyasada fiyat belirleyici genelde Tariş'dir.

Rafine (Sızma) zeytinyağı, zeytinin yapısını bozmadan gerçekleştirilen işlemler sonucu elde edilen zeytinyağı türüdür. Asit oranı en fazla 0.3 olur ve birkaç zeytinyağı harman edilerek de bu süreç hazırlanır. Sızma zeytinyağı üretiminde zeytin ezilme ve parçalanma gibi bazı işlemler görür. Rafinasyon işlemine tabii tutularak asitliği düşürülür. Riviera ise rafine zeytinyağının ısıtılıp kimyasal işlemlerle temizlenmesi ve natürel yağ ile karıştırılmasıyla elde edilir. Riviera kesinlikle önermediğim bir zeytinyağı türüdür. Özetle natürel en pahalısı ve doğalıdır. Rafine ondan sonra biraz daha iyisidir ve en ucuzu Riviera zeytinyağıdır. Palm ve Riviera yağları kimyasal işlemlerden geçtiği için asla önerilmeyen ve genelde de fiyatı ucuz olduğundan kızartmalarda kullanılan yağ türleridir. Dışardaki restoranları bilemeyiz fakat evde asla kullanmanızı tavsiye etmiyorum.

Yukarıda Eylül 2021 tarihinde kilosunu 50 TL'den aldığım Natürel (Soğuk Sıkım) zeytinyağı ve fiyatından bahsetmiştim. Aralık 2021 tarihi itibariyle marketlerde satılan en kaliteli zeytinyağı fiyatlarını ve bazı yöresele markaları ise aşağıya ekliyorum. Şu an iyi bir zeytinyağını kilosu 50-70 TL arasındadır.

* Tariş Naturel Birinci Zeytinyağı 2 Litre (Özel Zeytinyağı & 108,90 TL)

* Tariş Kuzey Ege Sızma Zeytinyağı 0,5 Asit 2 Litre (Özel Zeytinyağı & 141,90 TL)

* Öz Köyüm Natürel Sızma Erken Hasat Soğuk Sıkım Zeytinyağı (Balıkesir)

* Öz Köyüm Premium Zeytinyağı (Balıkesir)

* Tarım Kredi Erken Hasat Soğuk Sıkım Fitresiz Naturel Sızma Zeytinyağı (Kooperatif Market)

Sızma Zeytinyağı Markaları: Ekiz, Kırlangıç, Anadolu Hazineleri, Zade, Komili, Yudum, Orkide, Kristal, Tariş olup genelde Natürel Sızma adıyla da satılmaktadır. Litre fiyatları 40-60 TL arası değişmektedir. Ben Natürel Sızma ve Özel Zeytinyağı kategorisinde olan yağları almanızı tercih ederim. Riviera Zeytinyağı markaları da Sızma Zeytinyağı markaları ile aynı olup genelde litre fiyatları 30-55 TL arası değişmektedir ve almanızı kesinlikle önermediğim yağ türüdür.

Burak AVCI