Beyaz Yakalıların Yeni Çalışma Modeli: Uzaktan (Remote) Çalışma ve Uzaktan Çalışma Modeline Geçen Kalıcı Türk Şirketleri

Pandemi sürecinin hayatımıza girmesi tam bir yıl oldu. Bu süre zarfında özellikle beyaz yakalı çalışanların çoğu işlerini şirketten uzak lokasyonlarda çoğuda evlerinden yürütmeye çalıştı. Peki evlerden Online olarak bağlandığımız iş ortamına sizce adapte olabildik mi, şirketler ve çalışanlar için dahamı verimli oldu, bir yılı devirdiğimiz bu süreçte bundan sonraki çalışma biçimi bu şekilde mi olacak bu soruların hepsini bu başlıkta cevaplarını vermeye çalışacağım. Türkiye 2020 Mart ayında itibaren karantina sürecine girmiştir ve bir yıl boyunca uzaktan çalışma imkanı olan bilgi teknolojileri bölümleri tamamen bu süreçte evden çalışmıştır. Tabii günümüzdeki her sektörü uzaktan çalışma ile yürütmemiz mümkün değildir. Fiziksel ve donanımsal temas gerektiren işlerde bugün hibrit model düşünülürken soyut veya Software olarak tabir ettiğimiz yazılımsal işlerde ise tamamen uzaktan bir model öngörülmektedir.

Öncelikle tamamen uzaktan çalışmaya yatkın beyaz yaka sektörlerinden başlayacak olursak; şirketlerin bilgi teknolojileri bölümü, çağrı ve operasyon, destek merkezleri, operasyonel kısımlar, finansal işler yapan birimler, perakende sektörünün bir bölümü gibi kısacası gerçekleştirdiği iş sürecinde Software tabanlı gereçler kullanan sektörler tamamen uzaktan sürece geçmeye hazırlanmaktadır. Bilgi teknolojileri olarak tabir edilen bölümde ise genelde yazılım, test, analist, siber güvenlik, destek kısımları uzaktan çalışmaya daha yatkın olurken Network, donanım ekipleri, altyapı bilgi teknolojileri ekipleri tamamen uzaktan çalışma modeli yerine haftada 2 veya 3 gün gidebileceği hibrit bir modele geçmesi planlanıyor. Çünkü orada yapılan iş süreçleri sadece Software değil aynı zamanda fiziksel ve donanımsal işler olduğu için mutlaka ofis de bulunmalıdırlar.

Uzaktan çalışma modeli ile birlikte dahamı rahat ediyoruz yoksa daha fazlamı efor sarfediyoruz biraz da bu açıdan konuya bakalım. Öncelikle uzaktan çalıştığımız için İstanbul gibi metropol kentlerdeki en büyük problem olan ulaşım ile uğraşmıyoruz. İster kişisel arabanız olsun ister metro veya otobüs ile şirkete gidin İstanbul şartlarında minimum gidiş ve geliş iki saat yollarda vakit harcıyoruz. Ayrıca bilgi teknolojileri gibi sektörlerin merkezi genelde İstanbul tekelinde toplandığı için başka şehirde yaşayan mühendisler İstanbul'a gelmek zorunda kalıyor ve ekstradan kira, fatura, yol gibi ek masraflar çıkıyor ve kişi ek birikim ve harcamada yapamıyor. Deneyim kazanacağım diye aldığı maaş, kira ve faturalara gidiyor. Uzaktan çalışma modeli ile birlikte Anadolu'da yaşayan bir mühendiste artık uluslararası veya Türkiye'deki büyük çaplı şirketlere lokasyon sıkıntısı çekmeden başvurup çalışabilir. Sonuç olarak ulaşım, lokasyon maliyetleri, işe geç kalır mıyım endişesi gibi problemler şimdilik kalkmış gibi görünüyor.

Ulaşım, iş hayatında ve yaşamında bir problem olup İstanbul'da özellikle gerçekten çekilmez bir hal alabiliyor. Sabah 6'da kalkıp kişisel araç veya toplu taşıma ile şirkete gitmek gerçekten sabahları insanı demotive edebiliyor. Aşırı kalabalık ve trafiğin bol olduğu kentlerde çekilmez bir hal alabiliyor bu süreç. Özellikle toplu taşıma kullanan beyaz yakalılar hem gereksiz insan kalabalığı hem de insan temasından uzaktan çalışma sayesinde tamamen kurtulmuş oldu. Herkesin işi evine yakın olmayıp minimum iki vasıta değiştirdiğimiz bu kentte cidden uzaktan çalışma beyaz yakalılar için gerekliydi. Şimdi ise mesai saat 08:00'de başlıyorsa direkt bu saatte kalkıp bilgisayarda VPN bağlantısı yaparak mesaiye başlayabilirsiniz. Bu sayede uyku düzeninizde oturmuş olacaktır ve vücut kendini daha dinç hissedecektir. Uzaktan çalışmanın bir başka avantajı da gereksiz bürokrasi ve iş stresinin az olmasıdır. Fiziksel olarak görüşen bireyler zaman zaman anlaşmazlığa düşebilir ve psikolojik olarak demotive olabilir. İnsan psikolojik bir varlık olduğu için kişilerin birbiri ile sadece görüntü ve ses yolu ile iletişim kurması bu psikolojik ve stresli ortamı yarı yarıya azaltmaktadır. Bireyler arası gereksiz psikolojik, arkadaşlık ve iş stresi problemleri bu sayede azalmış olup işe odaklanma ve verim daha da artacaktır. Bu durum şirketlerinde yararınadır.

Evden çalışmanın biraz da dezavantajlarından bahsedecek olursak; öncelikle gelişen telekomünikasyon ve iletişim teknolojileri ile birlikte size birinin ulaşamaması neredeyse artık imkansızdır. Komple ev internet bağlantısı kopsa bile telefondan mobil internet sayesinde toplantıya katılabilirsiniz. Markette alışveriş yaparken bile anlık Zoom, Discord, Google Meet, Hangouts, Duo, WhatsApp veya adını sayamadığım birçok Application ile birlikte toplantıya katılıp fikrinizi söyleyip çıkabilir veya dinleme moduna alarak halen o ortamda bulunabilirsiniz. Fiziksel olarak sizin nerede olduğunuzun bir önemi artık kalmamıştır. Eski yaşantımızda gerçek ve fiziksel toplantı günde maksimum iki defa yapılabilirken bugün sanal toplantılar sayesinde sabah 4 akşam 4 toplamda 8 toplantı gün içinde yapma kabiliyetimiz vardır. Mesai anlayışı zaten olmayacaktır çünkü saat 17:00'den sonra ufak bir iş olsa bile VPN ile şirket bilgisayarınıza bağlanıp işi hemen yapmanız istenecektir. Eskisinden daha fazla beyinsel efor harcadığımız kesindir. Benim ilerleyen süreçlerdeki önerim umarım Türkiye'de çalışma günleri haftanın 5 günü değil de 4 gün olmasıdır. Pazartesi başlayan haftanın yoğun temposu Perşembe bitmelidir. Çünkü tüm gün hatta Cuma gününe gelene kadar işle meşgul oluyorsunuz ve Cuma'da tatil olursa en azından haftanın üç günü insanlar kendine ve ailesine daha fazla vakit ayırabilir. İki günlük hafta sonu tatili gerçekten yetersiz kalabiliyor.

Yakın zamanda Türkiye'de de olduğu gibi tüm dünyada uzaktan çalışma yönetmeliği yayımlandı. Bu yönetmelikte işveren ile iletişim şartları, uzaktan çalışma masrafları, iş güvenliği gibi yeni süreçler yeniden düzenlenecek. Bu düzenlemeler kapsamında Pandemi süreci bitse bile Türkiye'de tamamen uzaktan veya hibrit modele geçen bazı şirketleri sizlere sıralayacağım ve haberler geldikçe listeyi güncelleyeceğim. Sağlık çalışanlarının öngörülerine göre aşı bile olsa önümüzde 5-8 sene pandeminin devam edeceği öngörülüyor. Uzaktan çalışma yöntemine kalıcı geçen Türkiye'deki şirketler;

* Yapı Kredi Bankası Bilgi Teknolojileri (Bilgi Teknolojileri Tamamen Uzaktan)

* Akbank Bilgi Teknolojileri (Tamamen Uzaktan ve Hibrit Model Bölümleri Vardır)

* Koç Sistem

* Turkcell (Tamamen Uzaktan ve Hibrit Model Bölümleri Vardır)

* Vodafone (Tamamen Uzaktan ve Hibrit Model Bölümleri Vardır)

* Allianz Sigorta Türkiye

* Mynet (Bilgi Teknolojileri Tamamen Uzaktan)

* Anadolu Sigorta (Genel Müdürlük Kavacık, Beykoz) (Bilgi Teknolojileri Tamamen Uzaktan)

Uzaktan çalışmaya tamamen yatkın olmayan fakat hibrit çalışma modeli ile yürütülebilecek beyaz yaka sektörleri ise, doktorluk, avukatlık, sağlık sektörü, öğretmen, makine işleri ve mühendisleri, elektrik ve elektronik mühendisleri gibi fiziksel ve donanımsal temas gerektiren işler tamamen olmasa da hibrit modele veya tamamen eski yöntem ile çalışma tipine devam edecek gibi görünüyor.

Pandemi sonrası da uzaktan ve hibrit çalışma modeline geçen şirketler bu süreçte yeni ofis düzeni, açık ofis anlayışı, gereksiz büyük plazaların kapanması, yeni çalışma modelleri, uzaktaki çalışanı motive edebilmek için ara ara yapılacak etkinlikler, acil durumlarda fiziksel olarak gelebilecek ekipler gibi birçok yeni plan ve prosedürü uygulamaya geçirmesi gerekmektedir. Şirketler bu tip süreçleri gerçekleştirdikçe birbirinden görüp deneyim kazanacaklardır. Uzaktan çalışma sistemi 2020 yılı itibarıyla başta Türkiye olmak üzere bütün Dünya'da yeni bir dönemece girecektir.

Burak AVCI - Update: 07.05.2021