Otomobil piyasasındaki son zamanlarda yaşanan kur yükselişi ve ÖTV zamları ile birlikte sıfır araç alış ve satışı oldukça zorlaştı. Özellikle otomobil bayilerinin araç getirememesi ve pandemiden dolayı yaşanan üretim yavaşlığı sebebiyle araç alış ve satışlarda ikinci el pazarı son iki yıldır gereğinden fazla hareketlendi.
İkinci el pazarının bu şekilde hareketlenmesi ile birlikte satış işlemleri çoğalırken, bir aracın geçmişine baktığımızda artık sadece iki el değiştireni değil en az üç veya dört el değiştireni olduğunu siz de araç alırken sorgulamalarda göreceksiniz.
Bu süreçte ikici el araç alırken yaşadığım tüm işlemleri sırasıyla sizlerle paylaşmaya çalışacağım. Bildiğiniz gibi 2020 yıl sonuna kadar bayiler sıfır araç pek getiremeyecek ve 30 Ağustos 2020 ÖTV zamları da buna eklenince sıfır araç almak artık çok zorlaşacak. Bugün minimum bir sıfır araç almak isteseniz, örneğin Kia, Citroen, Toyota gibi markalara en az 200 bin TL vermeniz gerekecek. Pandemi öncesi ve başlarında bu çıta 150 bin TL iken 2020 yılı sonu ise 250 bin TL olması bekleniyor.
Sıfır araç alacaklara ise şunu söylemem gerekir. Bayilere her modele ait araç sayısı çok az geldiği için bir araca birden fazla kişi sıralı şekilde opsiyonlanabiliyor. Örneğin KIA Stonic bir aracı talep ettiniz ve bayi sizi aradı. Aracın rengi sizin beklediğiniz gibi değil diyelim ki, bir gün veya gün içinde düşünüp size döneceğim diyorsunuz ve 3-4 saat sonra almaya karar verip dönüş yapmak istediğinizde araç çoktan satılmış oluyor. Kısacası sıfır araç kıtlığı olduğu için talep çok ve bayiler kapora bile kabul etmeye gerek kalmadan zaten araca 4-5 kişiyi opsiyon yapıyor. Bu konu için daha fazla detay bilgiyi Sıfır veya İkinci El Otomobil Piyasası ve Bayi Satışları Ne Durumda? ÖTV İndirimi Gelecek mi? Makalemden edinebilirsiniz.
İkinci el araç alırken yaşadığım ve uyguladığım tüm süreçleri madde halinde sıralamaya çalıştım. Ekstra bilgi edinirsem makaleyi güncel tutacağım. İşte ikici el alımındaki detaylar;
1) Araç Seçimi
Hasarsız, boyasız ve değişensiz araç seçmeyi tercih ediniz. Aracın ortalama ikinci el piyasa fiyatını öğrenip kişi ile pazarlık yaptıktan sonra aracı almakta karar kılınız. Genelde tanıdık ve bildiğiniz, güvenilir bir kişiden araç almak daha çok tercih edilen bir durumdur.
2) TRAMER, PLAKA, ŞASİ Hasar Sorgulama İşlemleri
Araçta karar kıldıktan sonra önce Plaka No ile Tramer sorgusu yapınız. Tramer bilgisi olan bir araçta hasar kaydı var demektir bundan dolayı plaka numarasını Tramer sorgu yaparak araç üzerinde hasar veya ağır hasar var mı öğrenebilirsiniz.
Plaka ile Tramer sorgulama için kısa mesaj kısmına plakayı yazıp 5664'e SMS atmanız yeterlidir. Ücreti 9,5 TL'dir. Örneğin aracın plakası 34BRK9999 olsun. Kısa mesaja sadece bunu yazıp 5664 numarasına SMS atmanız yeterli olacaktır. Eğer araçta hasar yoksa "SBM kayıtlarında geçmiş hasarı bulunmamıştır." şeklinde bir cevap alacaksınız.
İkinci el araçlar birden fazla el değiştirdiği için 3 veya daha fazla satış işlemi görmüş olabilir. Her satış işleminde Plaka değişikliği yapılmış olabilir. Eğer siz sadece aracın son güncel plakasına Tramer sorgu yaparsanız aracın geçmişe dönük hasar kayıtlarını göremeyebilirsiniz. Aracın fabrikadan çıktığı ilk günden itibaren hasarını sorgulamak için Şasi numarasından hasar sorgulama yapmanız gerekmektedir.
Şasi numarası her araç için farklı olup fabrikadan araç üretilirken sadece o araca verilen bir seri numarasıdır. Bu seri numara aracın ruhsatında yazmaktadır. Satın alacağınız aracın şasi seri numarasını karşı taraftan isteyiniz ve aşağıdaki kısa mesaj sorgusu ile aracın geçmişe dönük hasarı var mı komple sorgulayınız.
Örneğin aracın şasi seri numarası AAABBBBCCCCCDDD1 olsun. Kısa mesaja HASAR S AAABBBBCCCCCDDD1 yazıp 5664'e SMS atmanız yeterli olacaktır.
Bir de aracın kalan kasko süresi, plaka değişimi gibi bilgilerini de öğrenmek istiyorsanız yine şasi seri numarasını kullanarak DETAY S AAABBBBCCCCCDDD1 yazıp 5664'e SMS atmanız yeterli olacaktır. SMS ile gelen bilgide aracın daha önce plaka değişimi yaptığı yerler ve kasko süresi gözükür.
3) Expertiz Kontrolü
Alacağınız aracı mutlaka bir Expertiz kontrolünden geçiriniz. Bu işlemin tutarı yaklaşık 300-500 TL arası olup maksimum bir saatlik bir işlemdir. Expertiz kontrolü ile araçta boya, çizik, mekanik arıza gibi ne tür sorun varsa çıkmaktadır. Sizin alacağınız aracın Şasi sorgusunda bir hasar çıkmadıysa ve Expertiz kontrolünde de bir sorun çıkmadıysa %99 o araçta bir problem yoktur. Bu işlemler için yanınıza ekstradan çokbilmiş bir abi götürmenize gerek de yoktur. Çünkü galerici veya çokbilmiş abilerde araçtan çok bir şey anlamaz, en fazla kaportaya bakar bir de kaput kapağına. Şasi hasar sorgu ve Expertiz raporu size en doğru sonucu verecektir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus şudur. Türkiye'de yaşadığımız için bazı galerici veya araba bilmişleri araç satarken tanıdık Expertiz var oraya gidelim diyebilir. Bunu yapmayın, sizin seçtiğiniz bir Expertize gidip aracı kontrol edin. Eğer satıcı bunda ısrarcı ise zaten satış işleminden vazgeçin ve eve geri dönün. O kişi %99 yengeç olabilir.
4) Noter Satışı
Kontroller ve fiyatta her şey tamam ise Notere satış işlemi için artık gidebilirsiniz. Notere geldiğiniz zaman parayı nakit asla yanınızda taşımayın ve IBAN ile para transferini mobil uygulamadan yapınız. Belli bir miktar üzeri Para transferi yapınca (Örneğin 200 bin TL) direkt para yansımayabilir. Sizi banka telefon ile arayıp bu miktarda bir transfer yapıyorsunuz onaylıyor musunuz diye sorabilir. Onayladıktan birkaç dakika sonra satıcının vadesiz hesabına para geçer. Para transferi tamamlanınca Noterden sıra alıp kimliklerinizi vererek satış işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
2020 itibarıyla Notere 273 TL verdim ben. Notere ödeme yapmadan Ruhsatı alamazsınız. Ödeme yaptıktan sonra size ruhsat verilir ve hem alıcı hem de satıcıya satış kağıtları imzalatılır paraya aldığına dair ve aracı aldığına dair. Aynı iki belgenin biri sizde diğeri satıcıda kalacaktır. Satış belgesi ve Ruhsat ile artık aracınıza geçebilirsiniz.
5) Araba Envanter Kontrolü
Arabanın ikinci yedek anahtarı, orijinal paspaslar, yedek lastik, Stepne gibi fabrika çıkışlı ne kadar o modele ait ek aksesuar varsa bunları da almayı ve sormayı unutmayınız.
6) Trafik Sigorta İşlemleri
Noter satışını yaptıktan itibaren iki hafta içinde Trafik Sigortası yaptırmanız gerekir. İkinci el araba alış ve satışlarında bu süre iki haftadır. İki hafta sonra eğer trafik sigortası yaptırmazsanız ek ceza almaya başlarsınız. Ben satış yaptıktan iki gün sonra bir Acente aracılığı ile 1283 TL’ye Sompo Sigorta’ya Eylül 2021'e kadar trafik sigortası yaptırdım. Sigorta yaptırdıktan sonra E-Devlete girerek Araçlarım kısmından aktif trafik sigortanızı ve poliçe detaylarınızı görebilirsiniz.
Sıfır araç alımlarında zaten Trafik Sigortası yapmadan ruhsat ve noter satış işlemlerini gerçekleştiremezsiniz çünkü oradaki prosedür farklıdır. Trafik sigortaları 1 yıl geçerli olup her yıl aracınıza bu işlemi yaptırmanız gerekmektedir. Her yıl ek bir vergi gibi düşünebilirsiniz.
7) Kasko
Kasko zorunlu bir sigorta değildir. Aracın tüm hasar alma ihtimallerine karşın yaptırılan bir sigorta türüdür. İster Trafik sigortası ile birlikte yaptırın ister birkaç ay sonra yaptırın ama zorunlu değildir. Kasko konusuna başka bir makalemde değineceğim.
8) İkini El Araçlarda Satış Sonrası Plaka Değişikliği Şart mıdır?
Plaka değişikliği hangi ilden aracı alırsanız alın şart değildir. Genelde il dışı alanlar bu işlemi yaparlar ve keyfi bir işlemdir. Eğer İstanbul'da ikamet ediyorsanız ve İstanbul'dan bir araç satın aldıysanız çok da plaka değiştirmenize gerek yoktur. Herhangi bir cezası veya yaptırımı da yoktur. Ben aracı İstanbul'dan aldığım için değiştirmedim. Eğer değiştirmek istiyorsanız satıştan sonra 30 gün süreniz vardır, bu süreyi geçirirseniz plakayı bir daha değiştirmeniz çok zordur.
Sonuç olarak ikinci el araç alış ve satışı yaparken yapılması gereken ve yaşanan tüm süreci özetlemeye çalıştım. Umarım faydalı olmuştur, ek bilgi edinirsem tekrardan makaleye ekleyeceğim.
Burak AVCI - Update: 03.09.2020
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Makaleye Yorum ve Sorularınızı Bırakabilirsiniz.