Türkiye'de Mavi ve Beyaz Yaka Çalışma Saatleri

İş yaşamında Mavi ve Beyaz yaka kavramları iş hayatına girdiğinizde duyacağınız ana kavramlardan biridir. Mavi yaka genelde bedensel güç ile çalışan ve yoğun beyinsel, düşüncesel işlerde çalışmayıp beden ve el emeğine dayanan işlerde çalışan kişilerdir. Örnek mavi yaka çalışanı vermek gerekirse; temizlik görevlisi, güvenlik görevlisi, inşaat çalışanı usta ve kalfa, fabrika işçileri gibi çalışanları örnek verebiliriz.

Beyaz yaka ise genelde masa başı olarak bilinen zihinsel işlerde çalışan kişilerdir. Örnek verecek olursak; Öğretmen, doktor, IT çalışanı, bankacı gibi sıralayabiliriz. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 63. maddesinde düzenlenmiş olup, Türkiye’de çalışma saati maksimum haftalık 45 saat olarak yasa kapsamında yer alıyor.

Beyaz yaka sektöründe genel olarak çalışma saatleri 8-5 veya 9-6 olarak belirlenip Cumartesi ve Pazar tatil oluyor. Genelde 08:00-17:00 veya 09:00-18:00 olarak belirlenen saatlerin 1 saati öğle yemeği arası olup gün içindeki çalışma saati 8 saat olarak belirlenmiştir. Buda haftalık 40 iş saati veya adam gün demektir.

Tabi bu saatler ek mesaisiz saatler olup, Türkiye'de yine birçok çalışan ek mesai yapıp mesai ücreti almamaktadır.

OECD verilerine göre Dünya'da çalışma saatleri ABD'de 38.6, Birleşik Krallık'ta 36.5, Hollanda'da 29.1, Danimarka'da 32.1, Norveç'te 34, İsviçre'de 34.4 ve Almanya'da 34.5 şeklindedir.

Avrupa'da en yüksek çalışma saatine sahip Polonya'da bile haftalık çalışma saati 39.9'dur.

Türkiye'de olması gereken ise günde 7 saat ve haftada 35 iş saati olacak şekilde güncellenmesi gerekmektedir. Bunu örnek alacak olursak;

08:00-16:00 Mesai arası olup 1 Saat öğle izni (12-13 arası) ve 7 iş saati çalışma süresi.

09:00-17:00 Mesai arası olup 1 Saat öğle izni (12-13 arası) ve 7 iş saati çalışma süresi.

Türkiye'deki birçok özel sektördeki firma haftada 1 veya 2 gün uzaktan çalışma süreçlerini başlattı ve firmanın daha verimli çalıştığını tespit etti. Remote olarak çalışan bu ekipler hem daha verimli olup hemde firmaya fazladan servis, yemek ve benzeri giderlerde tasarruf sağlamaktadır.

Şu an için Cumartesi ve Pazar günleri Türkiye'de Tatil uygulanmaktadır. Haftanın %70'den fazlasını çalışma için harcıyoruz ve aileye, kendimize zaman çok az ayırabiliyoruz. Cuma'da dahil olmak üzere üç gün süreli tatil uygulaması şu an Rusya, Almanya gibi ülkelerde uygulanmaya başlanmış olup ileride umarım Türkiye'de de Cuma, Cumartesi ve Pazar izin günü olup haftanın dört günü çalışacak duruma geliriz. Bu sayede hayattan daha fazla verim alabiliriz. Tabii 8 iş saati çalışma süresi geçerli olma ile birlikte.

Pandemi süreci ile birlikte evlerden çalışma başladı ve mesai oranları normal eski çalışmaya göre fazlasıyla arttı. Eskiden 17:00'de işten çıktığınızda size ulaşmaları neredeyse imkansızdı fakat şimdilerde evde olduğumuz için bir saat sonra arayıp halen işlere bakmaya devam ediyoruz. Toplantı sayıları gittikçe fazlalaştı. Bu durum göz önünde bulundurulursa, bence çalışma saatlerinin düşmesi yerine Cuma gününün de tatil olarak sayılması gerekir. Haftanın 4 günü iş 3 günü tatil olacak şekilde düzenlenmesi beyaz yakalı çalışanlar için daha verimli olacaktır.

Umarım Türkiye, Avrupa standartlarındaki bu çalışma saati modellerini inceleyerek İş Kanununda güncelleme yapar ve çalışanların verimini daha da artırır.

Burak AVCI - Update: 03.11.2020